بهينه سازي باروري زنبورهاي نر با تغذيه تكميلي در بهار

اين مقاله در ژورنال Journal of Economic Entomology در سال 2016 به چاپ رسيده و تحقيقات آن در كشور كانادا انجام شده است.

بخش اول :

مطالعات زيادي در خصوص احتياجات غذايي كلني هاي و زنبورهاي كارگر انجام شده است ولي تعداد كمتري مطالعه در خصوص تاثيرات تغذيه كلني بر زنبورهاي نر انجام شده است.زنبورهاي نر توانايي جمع اوري غذا براي كلني را ندارند، اما براي توليد مثل كلني نقش ضروري دارند.معمولا بين 6 تا 21 زنبور نر با ملكه در پرواز زفاف جفت گيري مي كنند. تعدد جفت گيري در ملكه باعث تامين ميزان كافي اسپرم براي ملكه مي شود. ملكه در پرواز جفت گيري 80 تا 90 ميليون اسپرم دريافت مي كند كه وارد لوله هاي تخم بر جانبي شده و حدود  5 تا 7 ميليون اسپرم  در كيسه اسپرماتكاء ملكه ذخيره شده و براي تخم ريزي در طول مدت زندگي استفاده مي شود.
✅ تعداد كافي زنبورهاي نر بالغ و بارور در مراكز پرورش ملكه و مراكز اصلاح نژادي ضروري است.پرورش زنبور نر تنها زماني اتفاق مي افتد كه كلني هاي زنبورعسل به مقادير كافي و با كيفيت غذا دسترسي داشته باشند. تحقيقات قبلي مشخص نموده كه كلني هاي زنبورعسل مقادير غذايي بيشتري را براي پرورش زنبورهاي نر در مقابل زنبورهاي كارگر مصرف مي كنند.
✅ در حاليكه نوزادان نر و كارگر هر دو با ترشحات غدد هيپوفارنژيال و مانديبولار زنبورهاي پرستار تغذيه مي شوند، پرورش زنبورهاي نر نسبت به كارگر نياز به دو برابر كربوهيدرات بيشتر دارد.ميزان كربوهيدرات مورد نياز براي پرورش نرها 98.2 ميلي گرم و براي كارگرها 59.4 ميلي گرم است.
✅ برآورد شده كه نوزادان نر بين 65 تا 97.5 ميلي گرم پروتئين خام براي پرورش نياز دارند كه معادل 325 تا 487.5 ميلي گرم گرده است.در صورتي كه نوزادان كارگر به مقدار 25 تا 37.5 ميلي گرم پروتئين كه معادل 125 تا 187.5 ميلي گرم گرده است نياز دارند.

بخش دوم :
✅مقادير بالاي نياز غذايي براي پرورش نرها ، نياز كلني به بالانس مواد غذايي و چگونگي تاثير بر توانايي پرورش نرها را توضيح مي دهد. زنبورهاي كارگر در صورت محدوديت دسترسي به منابع غذايي در محيط اطراف ، با رفتار كاني باليسم( هم نوع خواري) نوزادان نر را از كلني حذف مي كنند.در روزهاي اوليه تولد ، زنبورهاي نر توسط زنبوران كارگر و از طريق رفتار تروفولاكتيس ( تغذيه دهان به دهان)  تغذيه مي شوند.
مصرف گرده در طول 6 روز اول بعد از تولد زنبورهاي نر مهم است و شروع پرواز انها بستگي به كربوهيدرات هاي بدست آمده از عسل براي تامين انرژي مورد نياز است. فرآيند توليد اسپرم در طول دوران لاروي و شفيرگي انجام شده و در زمان تولد زنبورهاي نر كامل شده است. بعد از تولد زنبورهاي نر ، دوره 9 تا 12 روزه براي بلوغ نياز است. در اين دوره مهاجرت اسپرماتوزاها از بيضه ها به غدد سمينال وزيكول ، تكامل بيشتر اسپرماتوزوا و رشد كامل بخش هاي دستگاه تناسلي نر( اندوفالوس ها) اتفاق مي افتد. در تحقيقي در سال 2013 نشان داده شده كه محروميت از پروتئين در زنبورهاي نر توليد يافته ، نمي تواند بر باروري زنبورهاي نر تاثير گذار باشد و بلوغ جنسي اسپرم ها نياز به پروتئين اضافي در جيره ندارد. در تحقيق ديگري در سال 2015 تاثير تغذيه كلني قبل از تولد زنبورهاي نر بر كيفيت توليد مثلي نرهاي بالغ، مشخص شده كه نرهاي پرورش يافته در كلني هايي كه محدوديت دسترسي به گرده داشته اند ، وزن بدن كمتري داشته و مقدار اسپرم كمتري توليد نموده اند.

بخش پاياني :
✅ در اين آزمايش چهار تيمار به بدين شرح استفاده شده است :
1 - كلني هاي بدون تغذيه تكميلي
2 - كلني هاي تغذيه شده با شربت
3 - كلني هاي تغذيه شده با مكمل هاي پروتئني
4 - كلني هاي تغذيه شده با شربت و مكمل هاي پروتئني

✅ بر اساس نتايج اين تحقيق تغذيه تكميلي كلني ها در بهار تاثير معني دار بر وزن زنبورهاي نر داشته است.زنبورهاي درشت جثه فوايد توليد مثلي نسبت به زنبورهاي نر ريز جثه دارند و موفقيت انها در جفت گيري با ملكه بيشتر است. بر اساس نتايج اين تحقيق بين اندازه زنبور نر و توليد مايع مني ارتباط وجود دارد و زنبورهاي نر درشت تر اسپرم بيشتري توليد مي كنند.
✅ تغذيه تكميلي كلني ها در بهار بر مقدار توليد و كيفيت مايع مني زنبورهاي نر اثر معني دار داشته است.✅ نتايج نشان دادند كه كمترين ميزان زنده ماني اسپرم زنبورهاي نر در كلني هاي بوده كه بدون تغذيه بوده اند (79.9%)و بيشترين ميزان زنده ماني اسپرم در كلني هايي كه مكمل پروتئيني همراه با شربت دريافت كرده بودند(82.9%)، بر اين اساس مشخص شد كه تغذيه تكميلي در بهار ( شربت به همراه مكمل هاي پروتئني) مي تواند بر زنده ماني اسپرم ها تاثير گذار باشد و 3% افزايش زنده ماني در بين 3 ميليون اسپرم مي تواند باعث زنده ماني 90000 اسپرم بيشتر گردد كه در توليد زنبورهاي كارگر بيشتر تاثير گذار است.
✅ بر اساس نتايج اين مطالعه شاخص شكمي( طول *عرض) زنبورهاي نر با تمامي متغيرهاي بررسي شده در اين آزمايش، به جز زنده ماني اسپرم، رابطه مثبتي داشته است. نتايج نشان داد كه شاخص شكمي مي تواند حاوي اطلاعات مفيدي در خصوص وضعيت عمومي فيزيولوژي توليد مثل زنبورهاي نر بدهد . اين شاخص ارتباط معني داري با حجم مايع مني و تعداد اسپرم ها دارد. نشان داده شده كه زنبورهاي نر با شاخص شكمي بزرگتر ، مايع مني بيشتري توليد مي كنند و غلظت سلول هاي اسپرم نيز در مايع مني انها بيشتر است. بر اين اساس پيشنهاد شده كه كيفيت عمومي زنبورهاي نر را مي توان با اندازه گيري اين شاخص بدست آورد.